Chọn ngành học phù hợp: Các bước lựa chọn, lưu ý bạn cần biết
Việc chọn trường, chọn ngành học luôn là những vấn đề được các học sinh cũng như phụ huynh băn khoăn hơn cả trong mỗi mùa tuyển sinh.
Chọn ngành học phù hợp là một quyết định quan trọng trong cuộc đời mỗi người, một ngành học phù hợp sẽ giúp bạn phát huy được sở trường, đam mê và có cơ hội thành công trong công việc.
Bài viết sau đây, Betterway chia sẻ một số bí kíp giúp các bạn tìm được ngành nghề phù hợp nhất với bản thân mình và có cho mình một sự chọn đúng đắn nhất khi bước chân vào đại học nhé.
NỘI DUNG
- I. Các bước để chọn ngành học phù hợp
- 1. Thế mạnh của mình là gì?
- 2. Thực hiện trắc nghiệm nghề nghiệp
- 3. Lắng nghe những ước muốn của bản thân
- 4. Chọn ngành, chọn trường
- 5. Xem xét nhu cầu xã hội
- 6. Xem xét hoàn cảnh gia đình
- 7. Lựa chọn cơ sở đào tạo
- 8. Luôn sẵn sàng trước mọi lựa chọn
- 9. Tìm hiểu về chương trình đào tạo
- 10. Tham khảo ý kiến của những người đi trước
- II. Các lưu ý khi chọn nghành học
- III. Những sai lầm khi chọn ngành học
- IV. Một số trường Top phù hợp với từng ngành học
- V. Các ngành nghề tương ứng từng khối thi Đại học
- VI. Các hình thức tuyển sinh đại học
I. Các bước để chọn ngành học phù hợp
1. Thế mạnh của mình là gì?
Thế mạnh là một yếu tố quan trọng trong lựa chọn nghề nghiệp. Trước hết việc bạn yêu thích, học tốt ở môn học nào đó có thể quyết định khả năng làm việc, phát triển của em ở ngành nghề đó trong tương lai.
Ví dụ, một bạn có thế mạnh về ngôn từ, ngoại ngữ sẽ dễ phát triển ở mảng truyền thông, báo chí,…; học sinh yêu thích các môn toán, khoa học tự nhiên sẽ có thế mạnh ở khả năng tư duy logic và có thể lựa chọn những ngành kỹ thuật, công nghệ.
Hay nếu bạn có khả năng vận động tốt có thể lựa chọn ngành thể dục thể thao, hay các ngành liên quan đến chăm sóc cảnh quan, cây cối, có thể dành thời gian ngoài trời,…
Vì vậy, bước đầu tiên trên hành trình tìm kiếm ngành nghề phù hợp với mình, các em hãy dành thời gian để khai phá những thế mạnh của bản thân nhé!
2. Thực hiện trắc nghiệm nghề nghiệp
Trắc nghiệm nghề nghiệp là một lựa chọn không tồi giúp bạn khám phá bản thân. Các bài trắc nghiệm nghề nghiệp sẽ tìm ra đặc điểm nhóm tính cách, các kỹ năng công việc, ưu, nhược điểm, nghề nghiệp phù hợp của từng cá nhân, mang đến cái nhìn tổng thể về công việc tương lai.
3. Lắng nghe những ước muốn của bản thân
Mỗi người đều có mong muốn khác nhau về công việc ngoài yếu tố lương, lộ trình thăng tiến… Có người sẽ ưa thích sự cân bằng, ổn định, cũng có người lại thích sự sáng tạo, hay làm việc dưới áp lực cao.
Một khi xác định được mong muốn, yêu cầu công việc của mình, các bạn có thể tìm được ngành nghề phù hợp giữa một rừng các ngành học khác nhau hiện nay.
Chẳng hạn, bạnyêu thích sự ổn định thì có thể hướng tới những công việc văn phòng, những sẽ không phù hợp lắm với nghề kinh doanh vốn cần sự quyết liệt, ưa mạo hiểm một chút.
Đương nhiên, bởi vì chưa có quá nhiều kinh nghiệm, việc xác định nghề nghiệp của các bạn có thể không đủ chính xác, không phù hợp với thực tế nghề nghiệp.
Vậy nên, các bạn hãy tìm đến những người hướng dẫn giàu kinh nghiệp có thể lắng nghe, phan tích và định hướng con đường tương lai cho mình như bố mẹ, thầy cô, hay những chuyên gia hướng nghiệp uy tín.
4. Chọn ngành, chọn trường
Sau khi tốt nghiệp THPT, mỗi em sẽ có định hướng riêng cho mình là học nghề hay học ĐH-CĐ. Tuy nhiên tại Việt Nam, học đại học vẫn là một lựa chọn tương đối phổ biến. Chọn nghề đã khó, chọn ngành, chọn trường lại càng nan giải.
Trước hết, các bạn hãy khoanh vùng một số ngành nghề phù hợp dựa trên những yếu tố kể trên, tìm hiểu thật kỹ về các ngành nghề đó. Các bạn có thể tìm hiểu trên các kênh thông tin truyền thông, hỏi ý kiến người thân, chuyên gia tư vấn hướng nghiệp, thầy cô…
Sau khi đã xác định được nghề nghiệp cụ thể, các bạn tìm đến những ngành đào tạo nghề nghiệp đó tại các trường đại học, tìm hiểu chương trình đào tạo, học phí, tỉ lệ sinh viên có việc sau khi tốt nghiệp, môi trường học tập, sinh hoạt ngoại khóa tại trường, mức điểm chuẩn các năm trước.
Bước này sẽ giúp các bạn có cái nhìn rõ hơn về ngành học, từ đó chọn ra ngành, trường học phù hợp với năng lực, điểm số, điều kiện kinh tế của bản thân.
5. Xem xét nhu cầu xã hội
Không phải bạn cứ thích, cứ đam mê là bạn có thể thành công. Bạn cần có những nghiên cứu, đánh giá về xu hướng xã hội, sự thay đổi của xã hội để bạn có thể chọn cho mình con đường đi đúng đắn nhất cho ngành mà bạn dự định theo nó suốt đời.
Trong bối cảnh công nghệ phát triển nhanh như hiện nay, sẽ có một số công việc sẽ bị thay thế bởi máy móc, công nghệ, nhưng cũng những công việc không thể thay thế và có những công việc mới ra đời.
Vì vậy bạn cần phải tìm hiểu một cách cẩn thận để lựa chọn công việc phù hợp.
6. Xem xét hoàn cảnh gia đình
Khi xem xét hoàn cảnh gia đình, bạn cần quan tâm đến hai yếu tố chính là sự ủng hộ của gia đình và điều kiện kinh tế của gia đình.
Gia đình – những người thân thiết nhất trong cuộc đời của bạn sẽ cho bạn những lời góp ý chân thành và khách quan nhất đối với ngành nghề bạn chọn.
Nếu trong trường hợp gia đình không đưa ra được ý kiến phù hợp, bạn có thể nhờ thầy cô hoặc chuyên gia định hướng nghề nghiệp tư vấn cho.
Điều kiện kinh tế. Có những trường đại học có mức học phí rất cao, có những trường có mức học phí vừa phải. Vì vậy, bạn cần phải cân nhắc điều kiện kinh tế của gia đình trước khi quyết định nộp hồ sơ.
7. Lựa chọn cơ sở đào tạo
Một cơ sở đào tạo tốt sẽ giúp bạn yên tâm học tập, có được kiến thức, kĩ năng tốt và cơ hội việc làm sau khi tốt nghiệp. Vì vậy, khi lựa chọn cơ sở đào tạo, bạn cần quan tâm đến những vấn đề sau:
– Thời gian đào tạo và phương thức đào tạo;
– Các khối thi tuyển sinh và điểm trúng tuyển của ngành nghề đó trong ba năm liên tiếp;
– Những nơi có thể làm việc sau khi tốt nghiệp;
– Tỉ lệ sinh viên tốt nghiệp ngành nghề đó có việc làm, thành phần công việc, mức lương …
– Cơ sở vật chất, đội ngũ giảng viên, ….
– Học phí, học bổng.
8. Luôn sẵn sàng trước mọi lựa chọn
Và khi đã biết được bản thân yêu thích điều gì, khả năng của mình đến đâu hãy mạnh dạn quyết định.
Quá trình đi đến thành công luôn có nhiều chông gai và thử thách chính vì vậy hãy luôn sẵn sàng cho mọi lựa chọn của mình. Hãy cố gắng, kiên trì, quyết tâm, nỗ lực rèn luyện hết mình để đạt được mục đích đề ra.
9. Tìm hiểu về chương trình đào tạo
Bạn cần tìm hiểu kỹ về chương trình đào tạo của các ngành học mà bạn quan tâm. Bạn cần xem xét các môn học, thời gian học tập, chi phí học tập và cơ hội việc làm sau khi tốt nghiệp.
10. Tham khảo ý kiến của những người đi trước
Bạn có thể tham khảo ý kiến của những người đã từng học ngành học mà bạn quan tâm. Họ sẽ chia sẻ với bạn những kinh nghiệm và thông tin hữu ích về ngành học đó.
II. Các lưu ý khi chọn nghành học
Tìm hiểu về ngành học chọn lựa: Hiện nay có nhiều ngành nghề khác nhau, và bạn cần phải tìm hiểu kỹ về các ngành nghề bản thân có ý định theo đuổi học để có cái nhìn khách quan và chi tiết hơn về nó.
Những thông tin liên quan bạn cần phải nắm rõ ở đây có thể là yêu cầu nghề nghiệp, thuận lợi và khó khăn của nghề. Đồng thời cũng cần phải tìm hiểu xu hướng phát triển nghề trong tương lai.
Tìm kiếm cơ hội thực tập và trải nghiệm: Để có thể tự tin hơn về việc lựa chọn ngành nghề đúng, bạn nên tìm kiếm các cơ hội thực tập hoặc trải nghiệm làm việc thực tế.
Chính các công việc thực tế sẽ giúp bạn nhìn nhận rõ nét hơn về những lợi thế và thách thức của nghề, những tố chất cần phải có hay những kiến thức kỹ năng nào cần phải trang bị.
Nghiên cứu các chương trình đào tạo ngành học : Hiện nay có nhiều trường đào tạo ngành nghề khác nhau. Tốt hơn hết khi hướng nghiệp các ngành nghề, các bạn nên tìm hiểu về các chương trình đào tạo liên quan.
Tuỳ thuộc vào năng lực, điều kiện học tập mà bạn có thể lựa chọn các cấp bậc học Đại học, Cao đẳng, Trung cấp với chương trình và thời lượng học phù hợp.
Phát triển song song với các kỹ năng cần thiết: Không chỉ dừng lại ở kiến thức chuyên môn nghề nghiệp, các bạn cần phải phát triển các kỹ năng cần thiết như kỹ năng giao tiếp, quản lý thời gian, làm việc nhóm, xử lý vấn đề,…để mang lại hiệu quả công việc tốt.
III. Những sai lầm khi chọn ngành học
Chọn nghề là vấn đề quan trọng, thế nhưng không phải ai cũng đều lựa chọn đúng. Đã có rất nhiều người mắc phải sai lầm trong quá trình chọn nghề. Cụ thể các sai lầm đó là:
1. Chọn ngành học có thu nhập cao
Có rất nhiều người đã mắc sai lầm ở tiêu chí chọn nghề này. Kể cả những vị phụ huynh dày dặn kinh nghiệm cũng mắc sai lầm. Bạn cần phải hiểu rằng, những ngành nghề có thu nhập cao chưa chắc đã phù hợp với bạn.
Vì vậy đã có nhiều trường hợp bỏ lỡ giữa chừng vì không phù hợp và không đủ điều kiện theo đuổi. Điều này khiến bạn đánh mất nhiều thời gian, tiền bạc và cả công sức bỏ ra.
2. Chọn ngành học quá sức với bản thân
Chạy đua với thị trường mà vô tình lựa chọn những ngành học không phù hợp với bản thân, quá khả năng học tập cho phép.
Nhiều bạn vẫn thường có tư tưởng lựa chọn các ngành “hot” như kinh tế, công nghệ, quốc tế,… Với mỗi ngành nghề sẽ đòi hỏi các yêu cầu khác nữa mà không phải ai cũng có thể đáp ứng được.
Vì vậy hãy cân nhắc kỹ và lựa chọn ngành nghề vừa sức với năng lực của mình nhé!
3. Chọn ngành học có đầu vào thấp
Lựa chọn ngành học có đầu vào thấp sẽ gây nhiều ảnh hưởng đến cơ chế đào tạo. Khi mọi người tập trung quá nhiều vào một ngành nào đó thì nhu cầu việc làm chưa hẳn đã đảm bảo cho đầu ra sau này. Mặc dù dễ đậu, dễ học tập nhưng tình trạng thất nghiệp theo đó mà dễ dàng xảy ra.
Những sai lầm trên đây chắc hẳn bạn trẻ nào cũng đã và đang mắc phải. Vì vậy hãy rút kinh nghiệm và áp dụng các cách lựa chọn ngành học phù hợp với bản thân nêu trên nhé.
IV. Một số trường Top phù hợp với từng ngành học
Ngành Quản trị Kinh Doanh:
- ĐH Kinh tế quốc dân
- ĐH Ngoại Thương
- Học Viện Ngân Hàng
- Học Viện Tài Chính
Ngành Công nghệ thông tin:
- Đại học FPT
- Đại học Hutech
- Đại học Bách Khoa
- Học Viện Kỹ Thuật Quân sự
Ngành Y Dược:
- Đại học Y Dược
- Đại học Y Hà Nội
- Đại học Y Dược Huế
Ngành Thiết kế Đồ Họa:
- Đại học Văn Lang
- Đại học RMIT
- Đại học Kiến Trúc
- Đại học Khoa học tự nhiên
Ngành Marketing – truyền thông:
- Đại học Mở
- Đại học Hoa Sen
- Đại học Marketing
- Đại học Kinh tế quốc Dân
V. Các ngành nghề tương ứng từng khối thi Đại học
Khổi thi | Ngành nghề |
Khối A | Khối A phát triển tới 18 tổ hợp môn, trong đó luôn có môn Toán là 1 trong 3 môn thi. Tuy nhiên, khối A0 và A01 là hai khối thi phổ biến và nhiều trường lựa chọn nhất. Các khối thi còn lại tuy vẫn có trường tuyển sinh nhưng không nhiều.
Khi lựa chọn điểm thi khối A để xét tuyển đại học, thí sinh có rất nhiều sự lựa chọn để nộp hồ sơ vào các ngành như: – Các ngành kỹ thuật, công nghệ thông tin: Cơ khí, Kỹ thuật phần mềm – Các ngành kinh tế, tài chính, quản lý, pháp luật: quản trị kinh doanh, kinh doanh quốc tế, quản trị nhân lực, tài chính – ngân hàng, Kế toán, luật kinh tế… – Các ngành dịch vụ, du lịch: quản trị nhà hàng, khách sạn… – Các ngành truyền thông, marketing: quan hệ công chúng, truyền thông… – Các ngành công an, quân đội. |
Khối B | Khối B được nhiều người biết tới với các ngành về y, dược: Y đa khoa, Y học dự phòng, Y học cổ truyền, Điều dưỡng, Răng – hàm – mặt, Kỹ thuật hình ảnh y học, Dược học, Dinh dưỡng…
Tuy nhiên, còn rất nhiều ngành khác lựa chọn điểm thi khối B để xét tuyển như: – Các ngành về môi trường: Công nghệ kỹ thuật môi trường, Kỹ thuật trắc địa – bản đồ, Quản lý đất đai, Quản lý tài nguyên và môi trường, Khí tượng và Khí hậu học, Công nghệ kỹ thuật tài nguyên nước… – Các ngành nông – lâm nghiệp: Công nghệ sinh học, Bảo vệ thực vật, Khoa học cây trồng… – Các ngành chăn nuôi, thú y… |
Khối C | Tổ hợp môn khối C luôn bắt buộc có Ngữ văn là 1 trong 3 môn thi. Đây là khối thi nghiêng về các ngành khoa học xã hội như: báo chí, khoa học xã hội và nhân văn, sư phạm, luật, triết học, chính trị học, tâm lý học, công an, quân đội… |
Khối D | Khi đăng ký xét tuyển điểm thi khối D, thí sinh có thể lựa chọn các ngành như:
– Các ngành ngôn ngữ: Ngôn ngữ Anh, Ngôn ngữ Trung Quốc, Ngôn ngữ Hàn Quốc… – Các ngành tài chính, kinh tế, luật: Quản trị kinh doanh, tài chính ngân hàng, kinh doanh quốc tế… – Các ngành khoa học xã hội và nhân văn, sư phạm: Triết học, báo chí, quan hệ quốc tế, giáo dục mầm non, giáo dục tiểu học, … – Các ngành nông – lâm – ngư nghiệp: Quản lý tài nguyên rừng, quản lý đất đai, khuyến nông… – Các ngành công an, quân đội. |
Khối H | Khối H là khối thi dành cho các thí sinh có năng khiếu hội họa, mỹ thuật. Thi sinh thi khối H có thể lựa chọn các ngành học như: Thiết kế thời trang, thiết kế công nghiệp, thiết kế nội thất, sư phạm mỹ thuật, điêu khắc, kiến trúc, hội họa, công nghệ điện ảnh – truyền hình… |
Khối V | Khối V có thể dùng để xét tuyển vào các ngành về kiến trúc, thiết kế như: kiến trúc cảnh quan, thiết kế nội thất, thiết kế đồ họa, thiết kế công nghiệp, thiết kế thời trang, kiến trúc… |
Khối M | Khối M là khối thi tuyển sinh vào các ngành như giáo viên mầm mon, giáo viên thanh nhạc, các ngành truyền hình, điện ảnh truyền hình… |
Khối N | Khối N là khối thi tập trung vào năng khiếu âm nhạc, diễn xuất. Các ngành xét tuyển khối N bao gồm: Sư phạm âm nhạc, thanh nhạc, piano, biểu diễn nhạc cụ phương tây, đạo diễn, nhiếp ảnh, diễn viên…
Các trường xét tuyển khối N là: Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam, Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung ương, Đại học Sân khấu Điện ảnh… |
Khối R | khối R được sử dụng để tuyển sinh cho 03 chuyên ngành chính là biểu diễn âm nhạc, tổ chức hoạt động văn hóa Nghệ thuật, truyền thông văn hóa. Tuy nhiên, có khá ít trường tuyển sinh khối này. |
Khối S | Khối S là lựa chọn khối thi năng khiếu dành cho các bạn có đam mê với các bộ môn nghệ thuật nhiếp ảnh, diễn kịch, sân khấu… |
Khối T | Khối T là khối thi năng khiếu về thể dục thể thao để xét tuyển các ngành giáo dục thể chất, quản lý thế dục thể thao, giáo dục Quốc phòng – An ninh, huấn luyện viên thể thao. |
VI. Các hình thức tuyển sinh đại học
1. Xét tuyển từ kết quả thi THPT quốc gia
Xét tuyển Đại học từ kết quả thi THPT quốc gia là phương thức xét tuyển phổ biến nhất hiện nay.
Thông thường, với các ngành không có môn chính hay không có môn nhân hệ số trong tổ hợp xét tuyển thì tính điểm xét tuyển theo công thức sau:
Điểm xét đại học = Điểm M1 + Điểm M2 + Điểm M3 + Điểm ưu tiên (nếu có)
Trong đó:
– Điểm M1, M2, M3 là lần lượt là điểm các môn thành phần trong tổ hợp xét tuyển thí sinh đăng ký.
– Điểm ưu tiên: Bao gồm điểm ưu tiên theo đối tượng và khu vực theo quy định của Bộ Giáo dục hoặc từng trường đại học sẽ có quy định riêng.
Một số trường có áp dụng nhân hệ số với môn thi ở một số ngành học, ngành thi năng khiếu. Lúc này, công thức tính điểm xét tuyển đại học như sau:
Điểm xét đại học = Điểm M1 + Điểm M2 + Điểm M3 x2 + Điểm ưu tiên (nếu có)
Công thức trên áp dụng với các trường đại học xét tuyển ngành theo thang điểm 40. Còn với các trường xét theo thang điểm 30, cách tính điểm sẽ quy về như sau:
Điểm xét đại học = [Điểm M1 + Điểm M2 + Điểm M3 x2] x 3/4+ Điểm ưu tiên (nếu có)
Điểm xét tuyển trên áp dụng tương tự với các ngành thi năng khiếu tính hệ số 2 ở một số trường.
2. Thi đánh giá năng lực
Thi đánh giá năng lực là kì thi do các trường Đại học tổ chức riêng và sử dụng kết quả thi thực tế đó để xét tuyển. Kì thi này được coi là một bài kiểm tra cơ bản để đánh giá năng lực của thí sinh một cách toàn diện hơn.
Nội dung bài thi đánh giá năng lực tích hợp những kiến thức và tư duy, dưới hình thức cung cấp số liệu và dữ liệu cũng như các công thức cơ bản. Qua đó, đánh giá được những khả năng suy luận và giải quyết vấn đề của thi sinh.
Tùy thuộc vào yêu cầu và mục tiêu tuyển dụng của từng trường sẽ có những cấu trúc bài thi đánh giá năng lực riêng khác nhau với số môn làm bài khác nhau. Nhưng về cơ bản các môn thi trong kỳ thi đánh giá năng lực gồm đang dạng các môn học, từ 06 đến 08 môn, cụ thể:
- Tư duy định lượng ( môn toán học, vật lý, hóa học, sinh học)
- Tư duy định tính ( môn ngữ văn)
- Khoa học và tự nhiên ( môn lịch sử, địa lý)
- Ngoại ngữ: Tiếng Anh
3. Xét tuyển học bạ
Xét học bạ là hình thức tuyển sinh dùng kết quả điểm tích lũy trong ba học kỳ, ba năm học THPT hoặc điểm trung bình lớp 12 theo tổ hợp môn xét tuyển để làm cơ sở xét tuyển.
Xét tuyển học bạ THPT là phương thức tuyển sinh riêng của các trường, hoàn toàn không bị phụ thuộc vào kết quả thi kỳ thi tốt nghiệp THPT.
Thông thường, khi các trường Đại học áp dụng xét tuyển học bạ, hầu hết đều dùng tổ hợp môn xét tuyển trùng với các tổ hợp môn xét tuyển điểm thi tốt nghiệp THPT để thí sinh dễ dàng trong việc chuẩn bị kiến thức và chọn tổ hợp môn cho mình.
Về phương thức này, ở mỗi trường sẽ có điều kiện xét tuyển và mốc thời gian xét tuyển khác nhau do chính trường Đại học đó quy định.
Trên đây là những thông tin về chọn nghành học phù hợp với bản thân mà Betterway gửi đến các bạn trẻ còn đang trên ghế nhà trường. Mong rằng những thông tin hữu ích trên sẽ giúp cho bạn trẻ chọn được ngành nghề học tốt nhất với bản thân mình nhất nhé.
Betterway.vn
(Bài viết cập nhật: 01/11/2024)