Từ vựng (Lexical Resource) luôn là một trong những yếu tố mà người học tiếng Anh, đặc biệt là các thí sinh IELTS, rất chú trọng. Để đạt điểm cao trong bài thi Speaking, việc sử dụng từ vựng phong phú, chính xác và phù hợp ngữ cảnh là vô cùng quan trọng.

Tuy nhiên, vô số tài liệu và phương pháp học từ vựng tràn lan trên mạng khiến nhiều bạn bối rối không biết bắt đầu từ đâu. Trong bài viết này, hãy cùng Betterway cùng khám phá bản chất Lexical Resource là gì và cách tự tin ghi điểm trong tiêu chí này của IELTS Speaking nhé!

I. Hiểu thế nào về tiêu chí Lexical Resource?

Lexical resources đánh giá sự phong phú và chính xác của vốn từ vựng mà thí sinh sử dụng trong phần nói. Để đạt điểm cao ở tiêu chí này, thí sinh cần lưu ý các thành tố sau:

1. Sự đa dạng và linh hoạt về từ vựng

Việc thể hiện sự đa dạng trong từ vựng không chỉ giúp làm cho câu trả lời của bạn trở nên hấp dẫn hơn mà còn cho thấy bạn có khả năng sử dụng ngôn ngữ linh hoạt và tự nhiên. Tránh lặp lại các từ/cụm từ nhiều lần, thay vào đó hãy sử dụng từ đồng nghĩa hoặc các cách diễn đạt khác để làm phong phú bài nói.

2. Sự chính xác về mặt ngữ nghĩa

Nếu chỉ chú ý vào việc nhồi nhét thật nhiều từ vựng về chủ đề mà bỏ qua tính phù hợp của nó, bạn vẫn có thể bị mất điểm ở tiêu chí này. Hãy đảm bảo rằng những từ vựng bạn chọn không chỉ đúng về nghĩa mà còn phù hợp với ngữ cảnh.

3. Văn phong (style)

Một phong cách nói phù hợp có thể giúp bạn truyền đạt ý tưởng rõ ràng và hiệu quả hơn. Có hai loại văn phong chính:

Formal (trang trọng): Thường được sử dụng trong các tình huống chính thức, như khi thảo luận về các chủ đề học thuật hoặc chuyên môn, ví dụ như về chính sách của nhà nước.

Informal (không trang trọng). Đây là văn phong thường được sử dụng trong các cuộc trò chuyện hàng ngày.

4. Cụm từ thông dụng (collocation)

Collocation là những sự kết hợp từ ngữ phổ biến trong tiếng Anh. Ví dụ, thay vì nói “make research”, cách diễn đạt phù hợp hơn là “carry out/do/conduct research”. Để nâng cao khả năng sử dụng collocation, bạn nên học song song khi trau dồi từ vựng mới và chủ động thực hành chúng trong các tình huống giao tiếp khác nhau.

5. Cụm biểu đạt (idiomatic expression)

Idiomatic expression là một cách diễn đạt tự nhiên, đặc biệt được dùng nhiều trong giao tiếp hằng ngày. Chúng thường được dùng với ‘nghĩa bóng’, tức là ý nghĩa được truyền đạt không nằm trên mặt chữ mà được đặt trong ngữ cảnh của câu và ý nghĩa này thường đến từ những điển tích dân gian phổ biến. Sử dụng idiomatic expression một cách phù hợp có thể làm cho phần nói của bạn trở nên sinh động hơn và ghi điểm trong mắt giám khảo. Tuy nhiên, nếu chúng được đặt trong các bối cảnh không thích hợp (tức thí sinh không hiểu rõ cách dùng), phần nói của bạn sẽ trở nên gượng gạo, cứng nhắc hoặc khó hiểu.

II. Ví dụ về tiêu chí Lexical esource giữa các band 5-8

1. Band 5

• Có vốn từ đủ rộng để thảo luận về các chủ đề quen thuộc và mới lạ nhưng tính linh hoạt khi sử dụng từ vựng còn hạn chế.
• Có cố gắng đa dạng diễn đạt (paraphrase) nhưng không phải lúc nào cũng thành công.

Ví dụ:

2. Band 6

• Có vốn từ đủ rộng để thảo luận dài về nhiều chủ đề. 
• Cách dùng từ vựng có thể chưa phù hợp nhưng vẫn rõ ràng về mặt ý nghĩa.
• Nhìn chung có thể đa dạng diễn đạt (paraphrase) một cách hiệu quả.

Ví dụ:

3. Band 7

• Sử dụng vốn từ một cách linh hoạt để thảo luận về nhiều chủ đề khác nhau. 
• Sử dụng được một số từ vựng và thành ngữ ít phổ biến hơn, đồng thời thể hiện một số kiến thức về văn phong và cụm từ thông dụng (collocation), tuy nhiên sử dụng có đôi lúc chưa phù hợp. 
• Có thể đa dạng diễn đạt (paraphrase) một cách hiệu quả như được yêu cầu. 

Ví dụ:

4. Band 8

• Sử dụng nguồn từ vựng phong phú và linh hoạt để truyền đạt ý nghĩa một cách chính xác trong mọi chủ đề.
• Sử dụng các từ vựng ít phổ biến và thành ngữ một cách khéo léo, chỉ đôi khi không chính xác trong cách dùng từ và collocation.
• Có thể đa dạng diễn đạt (paraphrase) một cách hiệu quả như được yêu cầu. 

Ví dụ:

III. Phương pháp cải thiện Lexical Resource

1. Xem phim nói Tiếng Anh

Điểm khác biệt lớn nhất của phim ảnh với các phương pháp học truyền thống chính là tính giải trí và sự to do chúng mang lại cho người học. Khi bạn xem phim, bạn không có áp lực là bạn đang ‘học’ và bạn hoàn toàn có quyền kiểm soát xem phim gì dựa trên sở thích cá nhân. Lời thoại trong phim thường rất đa dạng, từ giao tiếp hàng ngày cho đến những chủ đề chuyên sâu, giúp bạn mở rộng vốn từ vựng một cách linh hoạt. 

Để học được từ vựng qua phim, bạn hãy xem cùng với phụ đề Tiếng Anh thay vì Tiếng Việt. Việc này vừa giúp bạn đoán được nghĩa của những từ mới dựa trên nội dung phim, vừa giúp bạn liên hệ được cách phát âm chuẩn tới mặt chữ của từ.

Trong trường hợp không thể đoán nghĩa dựa trên ngữ cảnh phim, bạn cũng đừng vội dừng phim lại bất cứ khi nào gặp từ mới để tra từ điển. Thay vào đó, bạn chỉ nên tra từ điển khi cảm thấy việc hiểu nghĩa của từ đó thực sự quan trọng để nắm bắt nội dung phim, hoặc khi gặp những từ mới xuất hiện từ hai lần trở lên. Điều này giúp bạn theo dõi được mạch phim một cách tự nhiên, đồng thời giữ được sự hứng thú khi học tiếng Anh qua phim. 

Những tựa phim hay và phù hợp với việc học Tiếng Anh có thể kể đến: Friends, How I Met Your Mother, Young Sheldon,… (nếu bạn yêu thích các bộ phim truyền hình dài tập) hay Great Gatsby, The Imitation Game, Toy Story,…(nếu bạn là fan của phim điện ảnh).

2. Học từ vựng theo chủ đề

– Sưu tầm từ vựng theo các chủ đề: Bạn có thể tự chọn các chủ đề mà mình yêu thích như du lịch, công nghệ, ẩm thực, thể thao… và tìm kiếm tài liệu liên quan đến chủ đề đó. 

– Tham gia các diễn đàn, group học tiếng Anh: Tại đây, bạn có thể tìm thấy nhiều tài liệu học tập, bài tập và thảo luận về từ vựng theo chủ đề mà mình hướng đến.

– Kết hợp với hình ảnh: Việc kết hợp hình ảnh với từ vựng sẽ giúp bạn ghi nhớ lâu hơn và dễ hình dung hơn. Bạn có thể tìm kiếm hình ảnh trên các trang web như Google Images hoặc Pinterest.

3. Nâng cấp từ vựng 

Nếu bạn đang nhắm vào những band điểm cao hơn, đồng nghĩa với việc yêu cầu về sự đa dạng và chính xác trong cách dùng từ cũng sẽ khắt khe hơn. Vậy nên, bạn sẽ cần một chiến lược thông minh hơn để sử dụng từ vựng khó hơn, đúng ngữ cảnh và tự nhiên hơn trong bài thi.

–  Học từ đồng nghĩa/ trái nghĩa (synonyms/antonyms)

Sử dụng từ đồng nghĩa khiến bài nói của bạn trở nên phong phú và hấp dẫn hơn. Thay vì dùng ‘scared’ để miêu tả cảm xúc sợ hãi, thì việc dùng ‘frightened’, ‘fearful’ hay ‘intimidated’ đúng ngữ cảnh, chắc hẳn sẽ gây ấn tượng với giám khảo hơn đúng không nào?

Thesaurus.com là một trang web uy tín để bạn tìm từ đồng nghĩa/trái nghĩa. Sau đó, bạn có thể sử dụng sơ đồ tư duy (mind map), viết từ chính ở giữa và phân nhánh các từ đồng nghĩa, trái nghĩa xung quanh. Ngoài ra, hãy ghi lại các câu ví dụ của chúng trong từ điển để hiểu rõ nét nghĩa và cách dùng chúng sao cho chính xác. 

– Học theo họ từ vựng (word family)

Word family – hay họ từ vựng – là một nhóm các từ có chung gốc nghĩa. Nói cách khác, chúng được tạo ra từ cùng một gốc từ (root/base), nhưng được thêm tiền tố (prefixes) hoặc hậu tố (suffixes) để hình thành từ mới. Đây là một cách khá hay để ghi nhớ và đa dạng diễn đạt khi bạn không muốn lặp lại từ trong câu hỏi. 

– Học các cách diễn đạt khác (paraphrases)

Ngoài từ đồng nghĩa ra, có vô số cách để một từ hay một cụm từ được diễn đạt lại. Ví dụ, thay vì nói ‘She is really confident.’, người nói có thể miêu tả rằng ‘She’s perfectly aware of what she’s capable of.’ Hãy chủ động ghi lại những cách diễn đạt khác này khi bạn đọc bài mẫu IELTS Speaking, xem một bài nói hay nghe một đoạn podcast nhé.

4. Sử dụng ứng dụng học từ vựng

Dưới đây là một vài ứng dụng học từ vựng giúp bạn lưu trữ và hệ thống hoá từ vựng mà bạn có thể tham khảo. 

– Quizlet: Cho phép bạn tạo các bộ flashcard, học từ vựng thông qua các trò chơi và kiểm tra kiến thức.

– Memrise: Ứng dụng này sử dụng phương pháp lặp cách khoảng để giúp bạn ghi nhớ từ vựng hiệu quả.

– Duolingo: Duolingo cung cấp nhiều bài học từ vựng với giao diện thân thiện và nhiều trò chơi hấp dẫn. Ứng dụng này đặc biệt hữu dụng với những bạn mới bắt đầu xây dựng nền tảng từ vựng, ngữ pháp.

– Vocabulary.com: Một trang web và ứng dụng học từ vựng với kho từ vựng phong phú và các bài tập đa dạng.

IV. Chiến lược cải thiện điểm số IELTS Speaking

Song song với việc áp dụng phương pháp ôn tập hiệu quả trên, đừng quên một yếu tố vô cùng then chốt: xây dựng cho mình chiến lược học tập lâu dài để tối ưu hóa điểm số trong kỳ thi.

1. Luyện nói theo chủ đề

Việc ôn 5 đề cùng một topic trong 1 buổi sẽ có lợi hơn là dàn trải 5 đề thuộc 5 topic khác nhau bởi bạn có thể tập trung suy nghĩ, liên kết, khởi tạo cũng như áp dụng trường từ vựng một cách thuần thục vào ngữ cảnh. Ngoài ra, bạn cũng sẽ dần “vào đà”, cảm thấy bình tĩnh, tự tin hơn để làm chủ topic đó.

2. Tìm bạn đồng hành

Điểm mấu chốt của Speaking nằm ở khả năng giao tiếp với đối phương. Vậy nên một trong những phương pháp thiết thực, hiệu quả, “tưởng không vui mà vui không tưởng” đó chính là “đôi bạn cùng tiến” – ôn tập cùng một người đồng hành. Không chỉ rèn luyện phản xạ tiếng Anh, đây cũng là cơ hội tuyệt vời để bạn được sửa chữa lỗi phát âm, học hỏi nhau về ý tưởng, từ vựng, cách nói và có sự tương tác giống như trong phòng thi.

3. Luyện nói thông qua việc nghe

Khi lắng nghe tiếng Anh thường xuyên, ta sẽ dần quen với âm điệu, ngữ điệu và cách phát âm của người bản xứ. Điều này không chỉ giúp cải thiện khả năng phát âm mà còn giúp chúng ta nắm bắt được cấu trúc câu và vốn từ vựng theo ngữ cảnh. Với phương pháp shadowing (lắng nghe và bắt chước về mặt phát âm, độ nhấn nhá và ngữ điệu của người bản xứ) từ các chương trình TV, talkshow, podcast, chắc chắn bạn sẽ “bỏ túi” nhiều cách nói chuyện gần gũi, giao tiếp lưu loát và trở nên tự tin hơn.

4. Tham gia các khóa học IELTS

Một chiến lược học tập hiệu quả là điều không thể thiếu, song việc tự học đôi khi có thể dẫn đến nhiều khó khăn và khiến bạn mất nhiều thời gian. Hiểu được điều này, Betterway Education mang đến giải pháp toàn diện giúp bạn tự tin ẵm trọn điểm số IELTS Speaking. Với sự dẫn dắt của các giáo viên giàu kinh nghiệm, phương pháp giảng dạy độc quyền và chương trình học bài bản được biên soạn bởi chính đội ngũ học thuật, học viên tại Betterway sẽ có cơ hội rèn luyện tư duy và các kỹ năng chinh phục mọi dạng bài IELTS.

IV. Lời kết

Cải thiện tiêu chí Lexical Resource không chỉ giúp bạn sử dụng từ vựng đa dạng và chính xác hơn trong bài thi IELTS Speaking mà còn nâng cao khả năng giao tiếp tiếng Anh trong nhiều tình huống thực tế khác. Hãy áp dụng ngay những phương pháp mà Betterway đã chia sẻ và luyện tập đều đặn để tự tin bứt phá điểm số Speaking nhé! 

Betterway.vn

(Bài viết cập nhật: 01/11/2024)