Nhiều người cho rằng Pronunciation (Phát âm) là một trong những kỹ năng khó nhất trong phần thi Speaking của IELTS. Phát âm không chỉ ảnh hưởng đến khả năng truyền đạt ý tưởng mà còn là một trong 4 tiêu chí quan trọng để giám khảo đánh giá khả năng ngôn ngữ của bạn.

Việc phát âm chuẩn giúp bài nói của bạn trở nên mạch lạc, dễ hiểu và gây ấn tượng với giám khảo. Trong bài viết này, chúng mình sẽ cùng khám phá những cách hiệu quả để cải thiện phát âm, giúp bạn tự tin hơn trong phần thi IELTS Speaking nhé.

I. Hiểu thế nào về tiêu chí Pronunciation?

Pronunciation đánh giá mức độ dễ hiểu, sự đa dạng, linh hoạt và làm chủ trong việc sử dụng các pronunciation features (thành tố phát âm) sau:

1. Individual sounds (Âm vị)

Việc phát âm từng âm vị trong từ một cách chính xác và rõ ràng là một yếu tố cơ bản để nâng cấp khả năng phát âm tiếng Anh của bạn. Trước khi bắt tay vào ôn luyện IELTS Speaking, thí sinh nên làm quen và nhận biết các 20 nguyên âm và 24 phụ âm trong bảng âm vị tiếng Anh (Phonemic Chart). Hãy đảm bảo thuần thục chúng vì phát âm không chính xác có thể khiến giám khảo không hiểu/hiểu sai điều mà bạn đang muốn truyền đạt.

2. Word stress (Trọng âm từ)

Trọng âm là các âm tiết được nhấn mạnh hơn các âm khác trong cùng một từ. Khi một âm tiết là trọng âm của từ, nó sẽ được đọc kéo dài hơn, cao hơn và nhấn mạnh hơn. Nhấn mạnh sai trọng âm có thể làm thay đổi ý nghĩa của từ hoặc làm cho câu nói của bạn khó hiểu hơn. 

VD: PROmise; reCOver; resPONsible.

3. Sentence stress (Trọng âm câu)

Đây là kỹ năng nhấn mạnh những từ hoặc phần quan trọng trong câu để làm rõ ý nghĩa và mục đích của câu nói. Việc sử dụng trọng âm câu đúng cách giúp bạn làm nổi bật các thông tin quan trọng mà bạn muốn truyền đạt. Từ đó người nghe dễ dàng hiểu rõ hơn nội dung bạn đang nói và tăng hiệu quả giao tiếp.

VD: I didn’t EAT the CHOCOLATE. SHE did!

4. Linking sounds and words (Nối âm)

Nối âm là hiện tượng phổ biến trong tiếng Anh khi các âm được nối lại với nhau để tạo ra một câu nghe tự nhiên, mượt mà hơn. Thông thường, nếu một từ kết thúc bằng phụ âm và từ tiếp theo bắt đầu bằng một nguyên âm, bạn có thể nối liền chúng lại và đọc “vắt sang”.

VD:  look‿at; big‿guys

5. Intonation (Ngữ điệu)

Intonation (ngữ điệu) là sự thay đổi trong cao độ của giọng nói khi bạn nói. Nó đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải cảm xúc và thái độ. Sử dụng ngữ điệu đúng cách giúp bài nói của bạn trở nên hấp dẫn và dễ nghe hơn, đồng thời thể hiện sự hiểu biết về ngữ nghĩa.

• Ngữ điệu lên cao ở cuối thường thể hiện sự tích cực, bất ngờ, hoặc có thể sử dụng trong câu hỏi Yes/No và liệt kê. 

VD: – Did you go to school late yesterday? (câu hỏi Yes/No)

        – She’s almost 40?? (bất ngờ)

• Ngữ điệu xuống thấp ở cuối câu thường dùng trong câu khẳng định, ra lệnh, cảm nghĩ. 

VD: – I was late for school yesterday. (khẳng định)

        – She doesn’t even look like she’s over 30. (cảm nghĩ)

6. Chunking (Chia đoạn)

Chunking là việc thí sinh biết cách ngắt nghỉ đúng chỗ khi nói, thay vì nói quá nhanh hoặc quá chậm. Ngắt nghỉ đúng cách sẽ giúp bạn thể hiện thông tin quan trọng qua từ đơn lẻ hoặc nhóm từ, giữ được sự chú ý từ phía người nghe và duy trì một mạch nói với tốc độ hợp lý.

VD: 

– She finished / her homework / and / then she decided to / take a walk in the park.

-> cách chia đoạn còn thiếu tự nhiên, khiến người nghe khó hiểu. 

– She finished her homework / and then she decided to / take a walk in the park.

-> cách chia đoạn tự nhiên hơn, giúp người nghe dễ hiểu.

7. Contracted words (Từ rút gọn)

Từ rút gọn thường được dùng trong giao tiếp hàng ngày để giúp câu nói ngắn gọn hơn. Cách nói của bạn cũng sẽ trở nên tự nhiên và gần gũi hơn nhiều đó. 

VD:  I’ll = I will; She would = She’d.

II. Bảng đánh giá tiêu chí Pronunciation giữa các band 4-8

*stress-timing: một nguyên tắc nhấn mạnh các âm tiết chính ở những khoảng thời gian đều đặn, tạo nên nhịp điệu cho câu nói.

III. Phương pháp cải thiện Pronunciation

1. Nắm vững IPA (International Phonetic Alphabet)

Bảng phiên âm tiếng Anh, hoặc còn gọi là International Phonetic Alphabet (IPA), là một hệ thống ký hiệu âm thanh quốc tế sử dụng các ký tự Latin nhằm thể hiện cách phát âm của các từ và âm tiết khác nhau. Bảng IPA có 44 âm, bao gồm 20 nguyên âm (vowel sounds) và 24 phụ âm (consonant sounds). 

Tiếng Anh không có quy tắc cố định cho cách đánh vần và phát âm, và ngay cả khi có thì luôn tồn tại các ngoại lệ. Ví dụ, “food” được phát âm là /fʊd/, trong khi “blood” lại phát âm là /blʌd/. Vì vậy, thay vì chỉ dựa vào mặt chữ, chúng ta cần tham khảo phiên âm theo ký tự IPA để đảm bảo phát âm chính xác.Nhờ vào bảng IPA, bạn có thể phát âm đúng từng âm, từng từ và thậm chí tự đọc chính xác những từ mới ngay lần đầu tra từ điển.

Để học và thực hành IPA, bạn có thể sử dụng quyển English Pronunciation in Use (Elementary)của Cambridge, đồng thời xem video hướng dẫn phát âm chuẩn IPA trên Youtube để biết cách đặt răng, lưỡi, và môi sao cho chuẩn.

2. Shadowing (Nghe và bắt chước)

Shadowing là một phương pháp rất phổ biến để cải thiện phát âm và ngữ điệu trong tiếng Anh. Bằng cách lặp lại ngay lập tức những gì bạn nghe từ nguồn audio hay video của người bản xứ, shadowing giúp bạn luyện kỹ năng nghe và nói một cách đồng thời. Kỹ thuật này không chỉ giúp bạn bắt chước cách phát âm mà còn rèn luyện nhịp điệu, ngữ điệu, và cảm giác ngôn ngữ tự nhiên.

Để thực hiện shadowing, hãy bắt đầu bằng việc chọn tư liệu, có thể là phim ảnh, truyền hình thực tế, một bài diễn thuyết, vv, miễn là chúng đáp ứng được những tiêu chí sau:

• Độ dài vừa phải, không nên kéo dài quá 2-3 phút nếu bạn mới bắt đầu tập shadowing.
• Video/audio phải có phụ đề/transcript để bạn theo dõi chính xác nội dung.
• Do người bản xứ nói.
• Chủ đề của bài nói quen thuộc, tránh những chủ đề khó, nhiều từ chuyên ngành. 

Khi đã chọn được tư liệu phù hợp, hãy nghe và cố gắng lặp lại những gì người nói vừa nói ngay theo sau. Cố gắng bắt chước giọng điệu, tốc độ và cách nhấn âm của họ sát nhất có thể. Ban đầu, bạn có thể nghe và lặp lại từng câu ngắn, sau đó dần tăng độ dài thành nhiều câu. Luyện tập thường xuyên sẽ giúp bạn cải thiện rõ rệt phát âm và sự tự tin khi giao tiếp.

Bạn có thể bắt đầu shadowing với những show truyền hình sitcom (Friends, How I Met Your Mother, v.v), các bài Ted-ed ngắn hay các podcast cho người học Tiếng Anh.

3. Sử dụng ứng dụng luyện phát âm

Sử dụng các ứng dụng học ngôn ngữ như ELSA Speak và Speechling có thể hỗ trợ đáng kể trong việc cải thiện phát âm của bạn. Những ứng dụng này được tích hợp công nghệ nhận dạng giọng nói tiên tiến để phân tích cách phát âm của người dùng và cung cấp phản hồi cá nhân hóa, giúp bạn chỉnh sửa và hoàn thiện phát âm hiệu quả hơn. 

4. Ghi âm

Hãy dành ra một vài phút cuối ngày để tự nói trước gương về ngày hôm nay của bạn, hoặc bạn có thể đọc một mẩu tin nhanh, một đoạn văn ngắn trong một quyển sách. Điều quan trọng ở đây là khi nói/đọc, bạn phải ghi âm lại giọng của bản thân. Từ những bản ghi âm đó, hãy nghe lại và cố gắng “bới lông tìm vết”, tự chỉ ra các lỗi phát âm mà bạn mắc phải. Ghi lại phát âm tiếng Anh của mình là một trong những cách thiết thực và tối ưu nhất để người học nhanh chóng cải thiện phát âm tiếng Anh.

5. Thực hành nói thường xuyên

– Tham gia vào các nhóm thảo luận: Tích cực tham gia vào các hội nhóm, diễn đàn hoặc câu lạc bộ tiếng Anh sẽ cho bạn cơ hội luyện phát âm nói riêng và rèn luyện khả năng phản xạ nói chung trong các tình huống giao tiếp.

– Luyện Speaking online: Hiện nay, có rất nhiều nền tảng cung cấp môi trường giao tiếp tiếng Anh với người bản xứ hoặc những người học khác, giúp bạn luyện tập phát âm, từ vựng và phản xạ giao tiếp. Các trang web như Speaklar, Cambly hoặc các diễn đàn trao đổi ngôn ngữ là nơi bạn có thể nói chuyện trực tiếp và nghe nhận xét để ngày một cải thiện phát âm của mình.

III. Chiến lược cải thiện điểm số IELTS Speaking

Song song với việc áp dụng phương pháp và các mẹo ôn tập hiệu quả, đừng quên một yếu tố vô cùng then chốt: xây dựng cho mình chiến lược học tập lâu dài để tối ưu hóa điểm số trong kỳ thi.

1. Luyện nói theo chủ đề

Việc ôn 5 đề cùng một topic trong 1 buổi sẽ có lợi hơn là dàn trải 5 đề thuộc 5 topic khác nhau bởi bạn có thể tập trung suy nghĩ, liên kết cũng như áp dụng trường từ vựng một cách thuần thục vào ngữ cảnh. Ngoài ra, bạn cũng sẽ dần “vào đà”, cảm thấy bình tĩnh, tự tin hơn để làm chủ topic đó.

2. Tìm bạn đồng hành

Điểm mấu chốt của Speaking nằm ở khả năng giao tiếp với đối phương. Vậy nên một trong những phương pháp thiết thực, hiệu quả, “tưởng không vui mà vui không tưởng” đó chính là “đôi bạn cùng tiến” – ôn tập cùng một người đồng hành. Không chỉ rèn luyện phản xạ tiếng Anh, đây cũng là cơ hội tuyệt vời để bạn được sửa chữa lỗi phát âm, học hỏi nhau về ý tưởng, từ vựng, cách nói và có sự tương tác giống như trong phòng thi.

3. Luyện nói thông qua việc nghe

Khi lắng nghe tiếng Anh thường xuyên, ta sẽ dần quen với âm điệu, ngữ điệu và cách phát âm của người bản xứ. Điều này không chỉ giúp cải thiện khả năng phát âm mà còn giúp chúng ta nắm bắt được cấu trúc câu và vốn từ vựng theo ngữ cảnh. Với phương pháp shadowing (lắng nghe và bắt chước về mặt phát âm, độ nhấn nhá và ngữ điệu của người bản xứ) từ các chương trình TV, talkshow, podcast, chắc chắn bạn sẽ “bỏ túi” nhiều cách nói chuyện gần gũi, giao tiếp lưu loát và trở nên tự tin hơn.

4. Tham gia các khóa học IELTS

Một chiến lược học tập hiệu quả là điều không thể thiếu, song việc tự học đôi khi có thể dẫn đến nhiều khó khăn và khiến bạn mất nhiều thời gian. Hiểu được điều này, Betterway Education mang đến giải pháp toàn diện giúp bạn tự tin ẵm trọn điểm số IELTS Speaking.

Với sự dẫn dắt của các giáo viên giàu kinh nghiệm, phương pháp giảng dạy độc quyền và chương trình học bài bản được biên soạn bởi chính đội ngũ học thuật, học viên tại Betterway sẽ có cơ hội rèn luyện tư duy và các kỹ năng chinh phục mọi dạng bài IELTS.

IV. Lời kết

Cải thiện Pronunciation không phải là việc có thể đạt được trong ngày một ngày hai, nhưng với sự kiên trì và phương pháp luyện tập đúng đắn, bạn sẽ có những tiến bộ rõ rệt. Phát âm chuẩn không chỉ giúp bạn ghi điểm trong bài thi IELTS Speaking mà còn cải thiện khả năng giao tiếp trong cuộc sống hàng ngày. Hãy áp dụng những mẹo Betterway đã chia sẻ và luyện tập thường xuyên, từ đó bạn sẽ tự tin hơn khi nói tiếng Anh và tiến gần hơn tới mục tiêu của mình. Chúc bạn ôn thi thành công!

Betterway.vn

(Bài viết cập nhật: 01/11/2024)